هنر و فرهنگ

از دیگدان تا دسترخوان

دلده‭: ‬

‬برای لعاب

  • پیاز‭ ‬بزرگ‭ ‬رنده‭ ‬شده یک‭ ‬عدد
  • روغن یک‭ ‬چهارم‭ ‬پیمانه
  • گوشت‭ ‬گوسفند‭ ‬استخواندار یک‭ ‬و‭ ‬نیم‭ ‬پوند
  • زردچوبه نیم‭ ‬قاشق‭ ‬چای‭ ‬خوری
  • سیر‭ ‬میده‭ ‬شده یک‭ ‬قاشق‭ ‬غذاخوری
  • تخم‭ ‬گشنیز‭ ‬آسیاب‭ ‬شده یک‭ ‬قاشق‭ ‬غذا‭ ‬خوری
  • نمک دو‭ ‬قاشق‭ ‬چای‭ ‬خوری
  • رب‭ ‬بادنجان‭ ‬رومی یک‭ ‬قاشق‭ ‬غذا‭ ‬خوری
  • بادنجان‭ ‬رومی‭ ‬بزرگ‭ ‬میده‭ ‬شده‭    ‬ دو‭ ‬عدد
  • برای‭ ‬تزیین‭:‬
  • چکه‭ ‬سیر‭ ‬دار دو‭ ‬پیمانه
  • آب‭ ‬ دو‭ ‬پیمانه
  • برگ‭ ‬گشنیز
  • مرچ‭ ‬سرخ‭ ‬خشک
  • جوکوب‭  ‬نیم‭ ‬قاشق
  • نعنای‭ ‬خشک‭ ‬میده‭ ‬ ‭  ‬دو‭ ‬قاشق‭ ‬مرچ‭ ‬سرخ‭ ‬

طرز‭ ‬تهیه‭: ‬

در‭ ‬یک‭ ‬دیگ‭ ‬متوسط‭ ‬پیاز‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬روغن‭ ‬سرخ‭ ‬کنید‭ ‬تا‭ ‬کمی‭ ‬تغیر‭ ‬رنگ‭ ‬بدهد‭. ‬گوشت‭ ‬و‭ ‬زردچوبه‭ ‬را‭ ‬اضافه‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬برای‭ ‬دو‭ ‬دقیقه‭ ‬چرخ‭ ‬بدهید‭. ‬سیر‭- ‬تخم‭ ‬گشنیز‭ ‬و‭ ‬نمک‭ ‬را‭ ‬علاوه‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬برای‭ ‬یک‭ ‬دقیقه‭ ‬سرخ‭ ‬کنید‭. ‬رب‭ ‬بادنجان‭ ‬رومی‭ ‬را‭ ‬اضافه‭ ‬کنید‭ ‬و‭ ‬برای‭ ‬یک‭ ‬دقیقه‭ ‬چرخ‭ ‬بدهید‭. ‬بادنجان‭ ‬رومی‭ ‬تازه‭ ‬را‭ ‬علاوه‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬بپزید‭ ‬تا‭ ‬بادنجان‭ ‬رومی‭ ‬حل‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬سر‭ ‬روغن‭ ‬بیاید‭. ‬آب‭ ‬را‭ ‬اضافه‭ ‬کنید‭. ‬سر‭ ‬دیگ‭ ‬را‭ ‬ببندید‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬حرارت‭ ‬متوسط‭ ‬تا‭ ‬وقتی‭ ‬بپزید‭ ‬تا‭ ‬گوشت‭ ‬از‭ ‬استخوان‭ ‬به‭ ‬سهولت‭ ‬جدا‭ ‬شود‭. ‬گوشت‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬لعاب‭ ‬کشیده‭ ‬و‭ ‬استخوانهای‭ ‬آنرا‭ ‬برطرف‭ ‬کنید‭ ‬و‭ ‬گوشت‭ ‬را‭ ‬ریشه‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬دوباره‭ ‬به‭ ‬لعاب‭ ‬اضاف‭ ‬کنید‭ ‬و‭ ‬کنار‭ ‬بگذارید‭.‬

برای‭ ‬دلده‭:‬

  • گندم‭ ‬میده‭ (‬بُرغُل‭)‬ یک‭ ‬پیمانه
  • گندم‭ ‬جوکوب‭ ‬شده یک‭ ‬پیمانه
  • ماش ‭              ‬یک‭ ‬پیمان
  • لوبیای‭ ‬که‭ ‬برای‭ ‬4‭ ‬ساعت‭ ‬نم‭ ‬خورده ‭              ‬یک‭ ‬پیمانه
  • نمک‭ ‬ ‭                 ‬دو‭ ‬قاشق‭ ‬چایخوری‭ ‬
  • مرچ‭ ‬سیاه‭ ‬آسیاب‭ ‬شده ‭      ‬یک‭ ‬و‭ ‬نیم‭ ‬قاشق‭ ‬چایخوری
  • آب ‭      ‬ ‭                ‬ هشت‭ ‬پیمانه‭   ‬

گندم‭- ‬ماش‭ ‬و‭ ‬لوبیا‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬یک‭ ‬دیگ‭ ‬متوسط‭ ‬قرار‭ ‬داده‭ ‬و‭ ‬آب‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬آن‭ ‬اضافه‭ ‬کنید‭.‬مواد‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬جوش‭ ‬آورده‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬حرارت‭ ‬متوسط‭ ‬برای‭ ‬چهل‭ ‬دقیقه‭ ‬و‭ ‬یا‭ ‬تا‭ ‬وقتیکه‭ ‬مواد‭ ‬نرم‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬بیشتر‭ ‬آب‭ ‬آن‭ ‬تبخیرکند‭. ‬لعاب‭ ‬تهیه‭ ‬شده‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬مخلوط‭ ‬کنید‭. ‬سر‭ ‬دیگ‭ ‬را‭ ‬ببندید‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬آتش‭ ‬ملایم‭ ‬برای‭ ‬ده‭ ‬دقیقه‭ ‬تفت‭ ‬بدهید‭ ‬و‭ ‬یا‭ ‬دم‭ ‬کنید‭. ‬دلده‭ ‬آماده‭ ‬است‭. ‬آن‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬یک‭ ‬غوری‭ ‬پهن‭ ‬کنید‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬مواد‭ ‬ذکر‭ ‬شده‭ ‬تزیین‭ ‬کنید‭ ‬و‭ ‬گرم‭ ‬نوش‭ ‬جان‭ ‬نمایید‭.‬

کاچی

مواد‭ ‬لازم‭:‬

  • (‬پیاله‭ = ‬گنجایش‭ ‬125‭ ‬گرام‭ ‬جامد‭)‬
  • بوره‭   (‬شکر‭) ‬دو‭ ‬قاشق‭ ‬غذا‭ ‬خوری
  • ‭ ‬آب‭                                   ‬نیم‭ ‬پیاله
  • ‭ ‬آرد‭                           ‬سفید‭ ‬دو‭ ‬پیاله
  • ‭ ‬آب‭                               ‬چهار‭ ‬پیاله‭ ‬
  • آب‭ ‬جوش‭                     ‬چهار‭ ‬پیاله
  • ‭ ‬نمک‭           ‬۴‭/‬۱‭ ‬قاشق‭ ‬چای‭ ‬خوری
  • ‭ ‬روغن‭             ‬دو‭ ‬قاشق‭ ‬غذا‭ ‬خوری
  • بورۀ‭ ‬سفید‭                          ‬نیم‭ ‬پیاله
  • نیم‭ ‬پیاله‭ ‬مسکۀ‭ ‬ذوب‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬یا‭ ‬گی‭  ‬Ghee‭ ‬و‭ ‬یا‭ ‬روغن‭ ‬دلخواه‭ ‬تان
  • نیمه‭ ‬های‭ ‬چهار‭ ‬مغز‭ ‬برای‭ ‬تزیین

طرز‭ ‬تهیه‭:‬

‭ ‬دو‭ ‬قاشق‭ ‬بوره‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬یک‭ ‬تخم‭ ‬پزی‭ ‬بالای‭ ‬حرارت‭ ‬متوسط‭ ‬قرار‭ ‬داده‭ ‬و‭ ‬انتظار‭ ‬بکشید‭ ‬تا‭ ‬بوره‭ ‬ذوب‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬رنگ‭ ‬قهوه‭ ‬یی‭ ‬اختیار‭ ‬کند‭. ‬نیم‭ ‬پیاله‭ ‬آب‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬آن‭ ‬اضافه‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬مخلوط‭ ‬کرده‭ ‬کنار‭ ‬بگذارید‭. ‬در‭ ‬یک‭ ‬کاسه‭ ‬آرد‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬تدریج‭ ‬در‭ ‬چهار‭ ‬پیاله‭ ‬آب‭ ‬سرد‭ ‬مخلوط‭ ‬کنید‭ ‬تا‭ ‬یکدست‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬شکل‭ ‬عسل‭ ‬را‭ ‬بخود‭ ‬بگیرد‭.‬

آرد‭ ‬آبه‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬یک‭ ‬دیگ‭ ‬متوسط‭ ‬نسوز‭ ‬انتقال‭ ‬داده‭ ‬و‭ ‬بالای‭ ‬حرارت‭ ‬پایین‭ ‬قرار‭ ‬دهید‭. ‬رنگ‭ ‬آماده‭ ‬شده‭ ‬از‭ ‬بوره‭ – ‬دو‭ ‬قاشق‭ ‬روغن‭ ‬و‭ ‬نمک‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬دیگ‭ ‬مخلوط‭ ‬کنید‭.‬

آب‭ ‬جوش‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬تدریج‭ ‬علاوه‭ ‬نموده‭ ‬در‭ ‬عین‭ ‬زمان‭ ‬برای‭ ‬بیست‭ ‬دقیقه‭ ‬شور‭ ‬بدهید‭. ‬اگر‭ ‬مواد‭ ‬در‭ ‬سطح‭ ‬زیر‭ ‬دیگ‭ ‬زود‭ ‬زود‭ ‬غلیظ‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬می‭ ‬چسپد‭ ‬حرارت‭ ‬را‭ ‬کمتر‭ ‬بسازید‭.‬

از‭ ‬ملعقۀ‭ ‬چوبی‭ ‬که‭ ‬آخر‭ ‬آن‭ ‬مستقیم‭ ‬باشد‭ (‬نه‭ ‬منحنی‭) ‬کار‭ ‬گرفته‭ ‬و‭ ‬مواد‭ ‬غلیظ‭ ‬را‭ ‬تراش‭ ‬کنید‭. ‬وقتیکه‭ ‬کاچی‭ ‬به‭ ‬غلظت‭ ‬عسل‭ ‬رسید‭ ‬حرارت‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬پایانترین‭ ‬حد‭ ‬آن‭ ‬کم‭ ‬کنید‭ ‬و‭ ‬برای‭ ‬پانزده‭ ‬دقیقۀ‭ ‬دیگر‭ ‬شور‭ ‬بدهید‭. ‬متوجه‭ ‬خواهید‭ ‬شد،‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬وقت‭ ‬شور‭ ‬دادن‭ ‬برای‭ ‬چند‭ ‬ثانیه‭ ‬زیر‭ ‬دیگ‭ ‬را‭ ‬دیده‭ ‬میتوانید‭. ‬یعنی‭ ‬خمیر‭ ‬کاچی‭ ‬رده‭ ‬های‭ ‬جوی‭ ‬مانند‭ ‬مؤقتی‭ ‬از‭ ‬خود‭ ‬بجا‭ ‬میماند‭. ‬پارچۀ‭ (‬دیگ‭ ‬دمی‭) ‬را‭ ‬بالای‭ ‬دیگ‭ ‬قرار‭ ‬داده‭ ‬و‭ ‬کاچی‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬ده‭ ‬دقیقه‭ ‬دم‭ ‬بدهید‭. ‬به‭ ‬غوری‭ ‬انتقال‭ ‬داده‭ ‬و‭ ‬روغن‭ ‬مورد‭ ‬نظر‭ ‬را‭ ‬قبل‭ ‬از‭ ‬جا‭ ‬دادن‭ ‬در‭ ‬وسط‭ ‬کاچی‭ ‬داغ‭ ‬کنید‭. ‬با‭ ‬بوره‭ ‬و‭ ‬چهار‭ ‬مغز‭ ‬تزیین‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬نوش‭ ‬جان‭ ‬کنید‭.‬

شوربای‭ ‬چاینکی

‭ ‬دوستان‭ ‬در‭ ‬قدیم‭ ‬رستورانت‭ ‬های‭ ‬در‭ ‬ولایات‭ ‬کشور‭ ‬وجود‭ ‬نداشت‭ ‬تا‭ ‬برای‭ ‬مسافرین‭ ‬غذا‭ ‬آماده‭ ‬کنند‭ ‬با‭ ‬وجودیکه‭ ‬چایخانه‭ ‬ها‭ ‬دایم‭ ‬آمادۀ‭ ‬پذیرایی‭ ‬از‭ ‬مسافرین‭ ‬بودند‭.‬

با‭ ‬ازدیاد‭ ‬عبور‭ ‬و‭ ‬مرور‭ ‬و‭ ‬تقاضا‭ ‬برای‭ ‬غذای‭ ‬چاشت‭ ‬چایخانه‭ ‬ها‭ ‬به‭ ‬ابتکار‭ ‬دست‭ ‬زدند‭ ‬تا‭ ‬وسایل‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬اختیار‭ ‬آشپزی‭ ‬قرار‭ ‬بدهند‭. ‬از‭ ‬اینرو‭ ‬شوربا‭ ‬در‭ ‬چاینک‭ ‬چای‭ ‬جا‭ ‬گرفت‭ ‬و‭ ‬تا‭ ‬امروز‭ ‬به‭ ‬نام‭ (‬چاینکی‭) ‬یاد‭ ‬میگردد‭.‬

  • ‬و‭ ‬چربی‭ ‬دار‭ ‬گوسفند‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬6‭ ‬قسمت‭ ‬قطع‭ ‬شده‭ ‬باشد
  • نصف‭ ‬یک‭ ‬عدد‭ ‬پیاز‭ ‬بزرگ‭ ‬رنده‭ ‬شده
  • یک‭ ‬قاشق‭ ‬چای‭ ‬خوری‭ ‬زرد‭ ‬چوبه
  • سه‭ ‬عدد‭ ‬مرچ‭ ‬سبز‭ ‬و‭ ‬یا‭ ‬بقدر‭ ‬دلخواه
  • دو‭ ‬و‭ ‬نیم‭ ‬قاشق‭ ‬چایخوری‭ ‬نمک‭ ‬و‭ ‬یا‭ ‬بقدر‭ ‬خواهش
  • 6‭ ‬پیاله‭ ‬آب‭ ‬جوش
  • یک‭ ‬عدد‭ ‬بادنجان‭ ‬رومی‭ ‬کوچک‭ ‬توته‭ ‬شده
  • دو‭ ‬قاشق‭ ‬چایخوری‭ ‬سیر‭ ‬میده‭ ‬شده
  • نیم‭ ‬پیاله‭ ‬دالنخود
  • یک‭ ‬قاشق‭ ‬چایخوری‭ ‬مرچ‭ ‬سیاه‭ ‬میده‭ ‬شده

طرز‭ ‬تهیه‭:‬

مواد‭ ‬لازم‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬یک‭ ‬دیگ‭ ‬برقی‭ ‬آهسته‭ ‬پز‭ ‬انتقال‭ ‬داده‭ ‬و‭ ‬کمی‭ ‬شور‭ ‬بدهید‭ ‬تا‭ ‬مواد‭ ‬مخلوط‭ ‬شوند‭. ‬به‭ ‬درجۀ‭ ‬پایان‭ ‬دیگ‭ ‬شوربا‭ ‬را‭ ‬برای‭ ‬شش‭ ‬ساعت‭ ‬بپذید‭. ‬شوربا‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬نان‭ ‬خشک‭ ‬افغانی‭ ‬و‭ ‬ترکاری‭ ‬ها‭ ‬نوش‭ ‬جان‭ ‬کنید‭ ‬و‭ ‬یا‭ ‬نان‭ ‬خشک‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬کاسه‭ ‬ها‭ ‬توته‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬شوربای‭ ‬کافی‭ ‬بالای‭ ‬آن‭ ‬اضافه‭ ‬کنید‭ ‬و‭ ‬گوشت‭ ‬و‭ ‬دالنخود‭ ‬را‭ ‬بالای‭ ‬آن‭ ‬قرار‭ ‬دهید‭. ‬مرچ‭ ‬سیاه‭ ‬را‭ ‬بالای‭ ‬شوربا‭ ‬پاش‭ ‬داده‭  ‬و‭ ‬با‭ ‬سلاد‭ ‬و‭ ‬چتنی‭ ‬نوش‭ ‬جان‭ ‬کنید‭. ‬برای‭ ‬بدست‭ ‬آوردن‭ ‬نسخهٔ‭ ‬چتنی‭ ‬به‭ ‬شمارهٔ‭ ‬اول‭ ‬مجلهٔ‭ ‬لمر‭ ‬مراجعه‭ ‬کنید‭.‬

مطالب مشابه

Back to top button