چهره ها
-
اولين وزیرِ زن در افغانستان کی بود؟
ای که دستت میرسد کاری بکن پیش از آن کــز تو نیـاید هیچ کار نـام نیـک رفـتـگان ضایع مـکـن تـا بمــانـد نـام نیـکــت بـرقرار نـام نـیــکو گـــر بماند زآدمـی به، کزو ماند ســرای زرنـگار بقلم داکتر ناصر اوریا سعدی پیغله کبری نورزائی نه تنها نخستین وزیر صحیهٔ زن در افغانستان بود، بلکه وی اولین وزیر زن در تاریخ افغانستان میباشد. “ملت زنده از زنده ها قدردانی به عمل میآورد و ملت مرده، از مرده ها” – کبری نورزایی کبرا نورزائی دختر مرحوم بسم الله خان در سال ۱۹۳۲میلادی در یک خانواده منور و روشنفکر، در گذر باغبان کوچهٔ…
-
وږمه توخۍ ، د ښځو د حقوقو فعاله
د نازوانا په ټبر کې هلته یو ځل بیا یوه بېداره، قدرتمنده، د هیواد او د ولس په مینه سمباله لور وزېږیده او په جګړه ځپلي شاه جوی ولسوالۍ کې د روښنايي ډیوه یې بله کړه او له شاه جوی تر قلاته او بیا په ټول سویلي ولایاتو کې کلي په کلي او کور په کور یې وګرځوله. وږمه توخي د عدالت غوښتنې فعاله وه چې په کندهار، زابل، هلمند او اورزګان ولایتونوکې یې د ولس د ویښتیا لپاره کار کاوه. هغه په زابل کې زیږیدلې او په کندهار ولایت کې د ملالۍ په پوهنتون کې یې د حقوق او…
-
میدان هوایی بین المللی کابل و د آریانا افغان هوایی شرکت
ارتباط هوایی افغانستان با جهان با تأسیس اولین خط هوایی افغانستان، د آریانا افغان هوایی شرکت و اعمار میدان هوایی بین المللی کابل آغاز گردید. میدان هوایی بین المللی کابل دومین میدان هوایی است بعد از میدان هوایی بین المللی قندهار که توسط امریکا در اواخر سال ۱۹۶۰م اعمار گردید که پل ارتباط هوایی بین افغانستان و جهان را برقرار کرد. «میدان هوایی بین المللی کابل» که در منطقهٔ «خواجه رواش» در ۵ کیلومتری شمال شرق شهر کابل قرار دارد، در اوایل دههٔ ۱۹۶۰م به کمک انجنیران «اتحاد شوروی» ساخته شد. این میدان یکی از بزرگترین پایگاه های هوایی…
-
شفیقه خپلواک
“ما له ډېر کوچنیوالي روژې نیولې، او خوښېدلې مې. په روژه کې به ځايي اف ام راډیو ګانو ډیری دیني خپرونې خپرولې. روژه په خوله، په سره غرمه کې مې د راډیو له څپو د یو دیني عالم خبرې واورېدې، چې ویل یې: که روژه مو په خُرما ماته او لمانځه ته ودرېږئ، ممکن هر کړی سوال مو قبول شي. د هماغې ورځې ماښام ته په تلوسې شوم، خو بلاخره ماښام شو، د کلي د ملا صاحب د الله اکبر په اورېدو مې روژه په خُرما ماته، او لمانځه ته مې منډې کړې.او په دعا کې په زارو شوم، خدایه…
-
عبدالرحمن پژواک
عبدالرحمن پژواک فرزند قاضی عبدالله خان به تاریخ ۷ مارچ ۱۹۱۹م، سال اعلان استقلال افغانستان، در بالاحصار تاریخی غزنه، جایی که پدرش وظیفه قضاوت را به عهده داشت، چشم به جهان گشود. وی در مکتب حبیبه تحت نظر استادانی چون استاد عبدالحق بیتاب تعلیم دید و قرار بود، که در فاکولته طب به تحصیلات ادامه دهد. بعد از فوت پدر فاکولتهٔ طب را ناتمام گذاشته و برای امرار معاش بحیث ترجمان انگلیسی در “انجمن ادبی کابل” به کار آغاز کرد. سپس به اطلاعات و مطبوعات روی آورد. اولین نوشته های پژواک در نیمهٔ اول دههٔ ۱۹۳۰م در مطبوعات کشور با…
-
داکتر ثریا حبیبی، گلی از باغ شر ق در باغستان غرب
جنگ دومدار چهل و چهار ساله، داغ هجرت و بیوطنی را بر سینه های میلیون افغان وطندوست هک کرده و زخم آنرا تازه نگهداشته است. میلیون ها نهال مثمر ما را از خاک ما بیگانه ساخته و به باغ بیگانه غرس کرده است…. و اینست روایتی از یک مسافر دیگر … ثریا دختر خورد سال بود، که با فامیل اش وطن را ترک و به ایالات متحده امریکا مهاجرت نمود. وی در خانوادهٔ که مادر روشنفکر و تحصیل کرده اش آنرا سرپرستی میکرد پرورش یافت و آنچه را که از مادر آموخت ارزش اندوختن علم و دانش بود. ثریا…
-
پروفیسور امان اللّه حیدرزاد
دستان هنرمند امان الله حیدرزاد اولین پرورشگاه هنر مجسمه سازی معاصر در افغانستان است. وی مؤسس دیپارتمنت هنرهای زیبا در تشکیل پوهنتون کابل است، که بعداً به پوهنځی هنرهای زیبا زیر چتر همین پوهنتون ارتقا یافت. به روایت خودش سفر هنری اش زمانی آغاز گردید، که هنوز کمتر از شش سال عمر داشت و به درخواست خواهران اش بروی گدی های تکه یی آنها چشم و بینی و لب ترسیم میکرد. روی هموار این گدی ها ذهن کنجکاو و احساس هنری اش را تحریک کرد. همین بود که از خاک و گِل کابل به ساختن گدی هایی با…
-
ببین تفاوت ره کز کجاست تا به کجا!
تأسیس اولین پوهنتون دنیا توسط یک زن مسلمان در قرن نهم میلادی … و محرومیت زن مسلمان از حق تحصیل در قرن بیست و یکم میلادی آیا میدانید که اولین پوهنتون جهان بشکل معاصر آن توسط یک زن مسلمان بنیاد نهاده شده است؟ القرویین، قدیمی ترین پوهنتون دنیا که از بدو تأسیس تا امروز فعال است و درجه تحصیلی تفویض میکند، در سال ۸۵۹ میلادی توسط یک زن مسلمان بنام فاطمه الفهری بینانگذاری شد. خلاف تصور معمول قدیمی ترین پوهنتون دنیا در اروپا نه، بلکه در شهر فز (Fez) مراکش است، که توسط یک زن مسلمان، بیش از دو قرن…
-
متین عثمانی و طنین دلانگیز صدایش
پیغله مو ملاله ده ځوان مو خوشحال خان دی امروز صحبت از متین است، متین عثمانی! متینی که مثل نامش، شخصیت اش هم آرام و متین است. متینی که صدای دلانگیز اش نعرهٔ “پیغله مو ملاله ده – ځوان مو خوشحال خان دی!” را در آسمان آبی وطن بلند کرد و با این ترنم اش یکی از بهترین آهنگهای میهنی را بنام خود ضرب زد. متین چهار ساله بود که با فامیل اش وطن را به قصد زنده ماندن ترک کرد. ماجرای بیوطنی وی از هند آغاز شد و در سرزمین شاهی هالند ادامه یافت. ترنم به زبان هندی از…
-
دمی با نعیم عطارد، شاعر، نویسنده و فعال اجتماعی
با اقتباس از شمارهٔ سوم مجلهٔ لمر، سرطان ۱۴۰۰ ه ش، جون ۲۰۲۱م در تابستان داغ سال ۱۳۶۳هجری شمسی در شهر مهترلام ولایت لغمان، خداوند بزرگوار بر خانوادهٔ قضاوتپوه عبدالمقیم عطارد نعمتی را ارزانی نمود که وی را محمد نعیم نامیدند. کی میدانست که روزی تلاوت قرآن به طنین دلانگیز صدایش توجه هر صاحب ایمان را، حسن خط زیبایش توجه هر خوانندهٔ افغان را و طبع شعری روان اش هر علاقمند شعر را بخود جلب خواهد کرد؟ محمد نعیم عطارد دور تعلیمات ابتدایی را در شهر کابل فرا گرفت و بعد از فراغت از لیسهٔ عالی سیدال ناصری به فراگیری…
