تحلیل ها
-
سید جمال الدین افغانی از افسانه تا حقیقت
قسمت ششم … معهذا ادوارد براون مینویسد: “…حکومت ترک محض حفظ صلح و آرامش به وی فرمان داد، که برای مدتی قسطنطنیه را ترک ګوید. سید مجدداً به مصر رجعت و در ۲۲ مارچ ۱۸۷۱م به آن سرزمین رسید… طلاب و دیګر کسانی که از شهرتش آګاه ګشته بودند، ګرد وی جمع شده اورا واداشتند که در منزلش به ایراد سخنرانی برای ایشان بپرداز. سید برای این مستمعین پرشور پیرامون برخی از پیشرفته ترین کتب درسی در زمینه های مختلف الهیات اسلامی، فلسفه، فقه، نجوم و تصوف سخن ګفت…” براون، انقلاب مشروطیت ص ۲۷ در اواخر قرن ۱۹، که عصر…
-
سید جمال الدین افغانی از افسانه تا حقیقت
قسمت پنجم … در حالیکه امیر عبدالرحمن خان اګر دوست انګلیس ها نبود دشمن آنها هم نبود و در بین دو قدرت بزرګ استعماری جهان، که مملکت او در میان آنها حایل شده بود، پالیسی خاصی را تعقیب مینمود، که انګلیس ها را بر روس ترجیح میداد. عبدالرحمن خان، در خاطرات خود را جع به پالیسی خود، در میان دو دولت بزرګ همسایه مینویسد: مسلمانان میدانند ،که راحت و امنیت آنها بسته به این است، که با دولت انګلیس دوست باشند. لهذا به همین جهت با اینکه از دولت انګلستان بیشتر از دولت روس صدمه خورده اند، باز هم…
-
استقلال نظری و استقلال عملی
ماه اسد، ماه تجلیل از جشن استرداد استقلال افغانستان است، که بتاریخ بیست و هشتم این ماه تصادف کرده است. در طول عمر من، ازین روز با شور و شوق و هیجان بیپایان با افراختن بیرق های سیاه و سرخ و سبز و سر دادن ترانه های حماسی تجلیل بعمل مییامد، ولی امسال، این روز تاریخی و این جشن ملی با ابهامات مواجه شده است. اینکه آیا این روز واقعاً روز استرداد استقلال افغانستان است یا نه؟ مگر آیا ما مستعمره انگلیس بوده ایم تا از آن طلب استقلال کنیم؟ آیا ۱۹ اگست سال ۱۹۱۹ اولین روزیست که ما به…
-
دافغانستان خپلواکۍ او د زدکړو وده په افغاني ټولنه کې
بسم الله الرحمن الرحیم ناپوهي او د تعلیم نه شتون افغانستان هر ځلي په ځانګړي ډول په معاصر تاریخ کې له کواښونو سره مخ کړی آن تر دې پورې چې خپل منځي جګړې، تعصبونه د ټولنې د هر اړخیزې نه وده په ځانګړي ډول په اقتصادي، سیاسي او ټولنیزه برخه کې لاملې په وګړو کې د تعلیم د کچې کموالی او په ځینو سیمو کې حتی د نشتون ګنل کېږي، خو له خپلواکۍ نه وروسته د خپلواکۍ مخکښو کسانو د تجربې له پلوه دغه نه شتون ته د تکمېلېدو هڅې پیل کړي چې په ځانګړي ډول د افغانستان د خپلواکۍ…
-
سید جمال الدین افغانی از افسانه تا حقیقت
قسمت چهارم … آیا متعصب ترین و مستبدترین شاهان اهل تسنن گاهی چنین جنایاتی را مرتکب شده اند؟ مسلم است که نه. گفته میشود، که فتح علی شاه قاجار از ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ زن در حرم خود داشت. آیا کسی گفته میتواند و یا در کدام متن تاریخی دیده اند، که در جمله این همه زن ها و عمله و فعله آنها کدام زن اهل تسنن، کدام کنیز و یا کدام غلام اهل تسنن وجود داشت؟ در حالیکه مادر امیر دوست محمدخان از اهل تشیع چنداول کابل بود و تا انقلابات اخیر بدفرجام افغانستان، شیعه وسنی مانند برادر با هم…
-
سید جمال الدین افغانی از افسانه تا حقیقت
قسمت سوم اطلاعات سید در باره مردم و تاریخ افغانستان: اطلاعات سید درباره تاریخ و مردم افغانستان چندان دقیق نیست و بعضاً بر افسانه ها و روایات متکی میباشند. درباره وجه تسمیه افغان مینگارد،که فارسی زبانها این قوم را به لفظ افغان میشناسند و وجه تسمیه این اسم را چنین نگاشته اند: هنگامیکه بخت نصر ملت موصوف را زیر فشار اسارت گرفت از درد و اندوه زیاد آه و فغان میکردند بجهت همین فریاد و فغان بفارسی ایشان را افغان میگفتند و از همان آوان به همین نام نامیده شده اند. تتمت البیان ص ۶۲ درباره لسان پښتو مینویسد، که…
-
سید جمال الدین افغانی از افسانه تا حقیقت
قسمت دوم نویسنده: عبدالباری جهانی آدم فکر نمیکند،که این نامه مطول از قلم کسی تراوش نموده باشد،که در مشرق زمین بحیث ستاره شرق و نابغه مشهور است. به عقیده بنده، این نامه طوری مینماید،که ګویی سید یا به اندازه یی مأیوس و دست پاچه شده است،که برای نوشتن و خصوصاً جلب توجه سلطان عثمانی،که در طول زندګی بعضاً پناه ګاه او بوده است، حد اقل چیزی بنګارد. این نامه فقط به خوابهای پریشان میماند،که آدم بعضاً فکر نمیکند، ګاهی چنین نامه ای هم به رشته تحریر کشیده شده باشد و نامه نګار در مقصد و مطلب خود جدی بوده باشد.…
-
سیر تاریخی نقش ایران در پنجاه سال اخیر افغانستان
هر کشور مؤلفه هائی دارد، که بر مبنای آن سیاست خارجی خود را طرح ریزی مینماید و روابطش را با سایر کشور ها عیار میسازد. بدون تردید که منافع ملی، جغرافیه، اقلیم، تاریخ، ایده لوژی، مذهب، اقتصاد و سیاست منطقه و جهان نقش بارز در طرح سیاست خارجی یک کشور دارد. ایران هم بر همین راستا عمل میکند. مؤلفه های سیاست خارجی ایران بر چند اصل استوار است: ۱.ایرانیت و هویت تاریخی ۲. توسعۀ حوزۀ تمدنی ۳.صدور انقلاب اسلامی ۴. حفظ نظام اسلامی ۵. بقأ و امنیت ایران ۶. تلاش برای توسعه و پیشرفت …
-
تحلیل یا/ تبلیغ ؟
تا جائیکه من مشاهده می کنم، و می توانم در موقف یک شاگرد حقوق بین الملل و علوم سیاسی قضاوت نمایم، گردانندگان (شاید هم مالکین) عده ای از شبکه های رادیویی، تلویزیونی و سایر رسانه های گروهی افغانی غالباً کسانی را به میزهای مدور دعوت می نمایند که تفاوت میان “تحلیل” و “تبلیغ” پیرامون موضوع مورد بحث را یا قصداً در نظر نمی گیرند، یا از اين دو پديده درک درست ندارند. دور از امکان نیست که این گردانندگان عمداً به همچو یک روشی دست می زنند. تحلیل یک موضوع – یعنى، وقتی صاحب نظر مطلبی را، پدیده ای را،…
-
هویت خون و خاک در گرو تفوفگرایی سیاسی
از نژاد پرستی و وطن پرستی تا شخصیت پرستی دکتور زمان ستانیزی ﴿ وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ… ﴾ الإسراء: ۷۰ ترجمهٔ معانی: ﴿به یقین فرزندان آدم را کرامت بخشیدیم…﴾ کرامت انسان را در آدمیت تعریف میکند، نه در هویتهای نژاد، قوم، زبان، مذهب، فرهنگ، رنگ خون یا مرز خاک، در غیر آن اکثریت قاطع جامعهٔ بشری از وصف کرامت محروم میماند. امتیاز اشرف مخلوقات به شرافت انسان در برابر مخلوقات دگر دلالت میکند، نه در برابر انسانهای دگر. اشرافیت و نجابت هم دیدگاه های طبقاتی و نژاد پرستی اند،که به کرامت انسان ربطی ندارند. قبل از کنفرانس صلح وِستفیلیا در…
