تا جائیکه من مشاهده می کنم، و می توانم در موقف یک شاگرد حقوق بین الملل و علوم سیاسی قضاوت نمایم، گردانندگان (شاید هم مالکین) عده ای از شبکه های رادیویی، تلویزیونی و سایر رسانه های گروهی افغانی غالباً کسانی را به میزهای مدور دعوت می نمایند که تفاوت میان “تحلیل” و “تبلیغ” پیرامون موضوع مورد بحث را یا قصداً در نظر نمی گیرند، یا از اين دو پديده درک درست ندارند.
دور از امکان نیست که این گردانندگان عمداً به همچو یک روشی دست می زنند.
تحلیل یک موضوع – یعنى، وقتی صاحب نظر مطلبی را، پدیده ای را، حادثه ای را، موردی را، از جوانب مختلف، مسلکی، علمی، با تعمق و بی طرفانه ارزیابی، بررسی، تدقیق، تحلیل و تجزیه می نماید و در اخیر پیشنهاد خود را (هرگاه موضوع نیازمند آن باشند) ارایه می دارد.
مهمترین اصلی که يک تحلیلگر بايد آنرا در نظر داشته باشد و جداً آنرا رعایت نماید، اصلِ حفظ بیطرفی و عینی بودن حین تحلیل مطلب است.
تحلیلگر مسایل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی وغیره حق ندارد فریاد بکشد و با آواز بلند مراد و نظر اش را بالای مخاطبین (بینندگان، شنوندگان و مخاطبین در عقب میز) تحميل نماید، او مکلف است گفتارش شمرده، مستند، استوار بر علم، حقایق، شواهد، مدارک و تجربه پیرامون موضوعى مورد بحث باشد. تحليلگر حق ندارد از نام مردم، ملت، حزب، گروه… ابراز نظر نمايد.
تحلیلگر حين ارایه نظر بايد اصل تواضع را رعایت نموده و پيوسته جملات ذیل را بکار برد : به نظر من، به باور من، تا جائیکه تجربه ی من نشان ميدهد …”
تبلیغ :
تبلیغ – الزاماً ربطی به تحلیل، تجزیه، ارزیابی و بررسی کدام موضوع- پديده نداشته باشد. مأموریت یک مبلغ و یا یک سخنران ارایۀ جانبدارانه، ذهنیگرايانه، مطابق میل و سلیقه و طرز منحصر به فرد، یک گروه یا سازمانِ معینی می باشد.
مبلغ مکلف نیست اصل بیطرفی و واقع بینی را رعایت نماید. او وظیفه دارد، یا برایش وظیفه داده اند که صرف موضوع مطلوبه را با تمام شدت و حدت بیان نماید.
حال شما خود قضاوت کنید که ما در رسانه های خویش کی ها را بیشتر داریم : مبلغین را؟ یا تحلیلگران را؟
