سیاست و تاریخ
-
نقد مختصر دوکتور نوراحمد خالدی بر کتاب
“افغانستان و افغان ها، بررسی کوتاه تاریخ کشور و مردم آن” مؤلف: هنری والتر بیلیو، 1879 ترجمه: عبدالخالق لعلزاد، لندن 2023 لعلزاد در پیشگفتار خود بر کتاب هنری والتر بیلیو در معرفی نویسندهٔ کتاب در صفحهٔ ۷ مینویسد که “او در دههٔ 1860 به حیث جراح ملکی در مردان و پشاور کار کرد و ‘دستور زبان پختو یا پشتو’ را نوشت”. خدا را شکر که شخص خود لعلزاد تأیید میکند که زبان پشتونهای افغانستان در سالهای 1860 میلادی ‘پختو یا پشتو’ نام داشته و این نام را شاه امان الله خان و یا محمود طرزی به عوض زبان “افغانی” اختراع…
-
افعانستان در بند ۷و۸!
دو رویداد خونین با داعیه های متفاوت که پهلوهای پنهان آن آشکارا که همه هست و بود این کشور را به باد فنا کشانید. ولی اینکه چرا هنوز هم ملت افغان در اسارت بند هفت و هشت قرار دارد موضوع است مورد بحث. گاه‌گاهی چنین فکری برای ما ممکن ایجاد گردد نشود ما از بدوی پیدایش که همانا حیات جنینی یا داخل رحمی است که در بند ناف مادر وابسته بودیم باید چنان چسپیده باشیم؟ ملتی که بی‌سواد اش در بند پیر و آغا، شاعر اش در بند زلف یار، رهبران اش در بند استخبارات منطقه و جهان و یتیم…
-
شیطاني مثلث!
نن د مترقي افغانستان غوښتونکی او د عصري قوانینو بنسټګر او ریفورمیست امیر، غازي شاه امان الله خان له ۶۴ تلین سره برابره دی. نوموړی په کال ۱۹۶۰ د اپرېل پر ۲۵مه د سویس په زوریخ ښار او په جلا وطنۍ کې وفات شو. غازي شاه امان الله خان له نن څخه ١٠٤ کاله د مخه د زمري د میاشتې پر ٢٨مه په ١٢٩٨ لمریزکال کې د افغانستان خپلواکۍ له بریتانوي ښکیلاک څخه ترلاسه اواعلان کړ، چې دا ویاړ زموږ د تاریخ زرینې کرښې جوړوي. انګریزان د ځوان او مترقي غوښتونکي پادشاه له کړنو وارخطا او ناراضه وو. دا ځکه…
-
زاخیلوال و حکمت کرزی در لندن و واشنگتن در پی چه بودند؟
آندری یه سیرینکو مدیر «مرکز پالیسی های افغانستان، روسیه» با نقل قول از منابع که شخص او به آن دسترسی دارد، اخیراً مطالب دلچسپی را در رابطه به ماموریت های جداگانهٔ حکمت خلیل کرزی (قبلا معین سیاسی وزارت خارجه) و عمر زخیلوال (قبلا وزیر مالیه) در رسانه های روسیه به نشر رسانده که در ذیل ترجمهٔ آن به خواننده گان عزیز کانال – ارائه میگردد. سیرینکو مینویسد: «منابع خبر میدهند، که حکمت خلیل کرزی، قبلا معین سیاسی وزارت خارجه اخیراً سفری به ایالات متحده امریکا داشته و حین اقامت اش در آنجا از مقامات امریکایی تقاضا نموده تا برای نهاد…
-
اشتباهات یک رهبر !
اخیراً رئیس جمهور روسیه آقای پوتین مصاحبه ای را با ژورنالیست چیره دست ایالات متحده امریکا آقای کارلسون که در عین حال یک نویسندهٔ مؤفق که تمایلات سیاسی به حزب جمهوری خواهان امریکا نیز دارد، انجام داد. بدون شک زمان، مکان و هدف این مصاحبه از قبلاً مهندسی شده بنظر می رسید و احتمالاً شخص پوتین نیز خواستار انجام این مصاحبه در چنین یک حالت و مرحله اساس بود تا از یک سو در انتخابات آينده ریاست جمهوری که قبل از قبل کشمکش های جنجالی آن همه شهروندان این کشور را به هراس انداخته است، بطور غیر مستقیم لابی گری…
-
قطع شاهرگ پاکستان با شاهراه واخان
اگر با ممپلی هندی نشد، با شاهراه واخان حتمی است!!! اوايل سال ۲۰۱۹م با جمعی از دوستان رهسپار ولایت همیشه بهار جلال آباد گردیدیم. ازینکه بعد از مدت دو سال به کشور برگشته بودم بااستفاده از فرصت تغیرات سیاسی اجتماعی را نیز به بررسی گرفتم. نظم نسبی در شهر کابل از سوی اداره ترافیک و شاروالی با همکاری اردو و پولیس بمشاهده می رسید، گراف سعودی تحصیلات عالی الی مقطع ماستري در تمام رشته های تخصصی از جمله شاخص دیگر و امیدوار کننده ای بود که هر افغان به آن می بالید، تا اگر آبیاری درست میگردید ثمره اش برای…
-
معرفی اقوام عمدهٔ افغانستان – بلوچ ها
مردم بلوچ از اقوام آریایی بومی ساکن درسرزمین های تاریخی بلوچستان هستند. مردم بلوچ یکی از اقوام مَکُرانی‌تبار هستند که سرزمین آنها میان کشورهای ایران، پاکستان وافغانستان گسترده‌است. مردم بلوچ به زبان بلوچی سخن میگویند،که یکی از زبانهای هندو اروپایی است. دین مردمان بلوچ اسلام، و اکثریت آنان اهل سنت و حنفی اند. در یادداشتهای اعراب قرون اول اسلام از مردمان بلوچ تذکر بعمل آمده و گفته میشود،که این مردم از مناطق کرمان ایران بعد از حملات سلجوقیان در قرن 11 میلادی به مکران (بلوچستان امروزی) مهاجرت کرده اند. لرد کرزن بر اساس تحقیقات زبان شناسان زبان بلوچها را از…
-
معرفی اقوام عمدهٔ افغانستان – ترکتباران
تورکها یا ترکتباران يكی از اقوام بزرگ و از ساكنين تاریخی افغانستان به شمار میروند. اوزبیک‌ها و ترکمن‌ها بخش عمدهٔ ترکتباران نفوس افغانستان را تشکیل داده در حالیکه تعدادی (منجمله الفنستون، ۱۸۱۰م) هزاره‌ها و مغول‌ها را هم در جملهٔ ترکتباران شامل میکنند. قيرغيزها، قزلباش‌ها، ایماق‌ها ، ویغورها، و بیات‌ها را نیز میتوان در جملهٔ اقوام ترکتبار شامل نمود. اوزبیک‌ها تخمیناً ۹ فیصد و ترکمن‌ها ۳ فیصد نفوس افغانستان را میسازند. اکثریت نفوس ترک تباران از شمالشرق تا شمالغرب کشور (بدخشان، تخار، قندز، بغلان، سمنگان، بلخ، سرپل، جوزجان و فارياب) متوطن میباشند. در ولایت‌های بادغیس، هرات، کابل و سایر مناطق نیز…
-
معرفی اقوام عمدهٔ افغانستان – هزاره ها
وطن، اسم، نفوس، منشأ هزاره‌ها، که در ایران به آنها بربری و خاوری نیز میگویند، در حدود ۹ الی ۱۲ فیصد نفوس افغانستان را تشکیل میدهند. وطن آنها ولایات مرکزی، بامیان، غور، دایکندی و غزنی میباشد. به همین دلیل در گذشته‌ها مناطق مرکزی افغانستان را هزاره جات میگفتند. از یکجانب انزوا، عدم موجودیت منابع اقتصادی و تجارتی، عدم موجودیت راه‌های مناسب مواصلاتی و در نتیجه عدم تعاملات گسترده با سایر مناطق کشور سبب عقب مانده گی تاریخی این مناطق شده است، از جانب دیگر در افغانستان هزاره ها که برای قرنها در آنجا زندگی میکرده‌اند از دو نظر یک اقلیت…
-
معرفی اقوام عمدهٔ افغانستان – تاجیک ها
تاجیک، تاجِک، تاژیک، فارسیوان نامهای عمومی اند که بر مردم دری/ تاجیکی/فارسی زبان که در آسیای مرکزی، تاجیکستان و افغانستان بخصوص در وادیهای فرغانه و منشأ دریای آمو در بدخشان زندگی میکنند، اطلاق میشود. تاجیکها امروزه اکثراً درافغانستان، تاجیکستان وجنوب ازبکستان زندگی میکنند. در افغانستان تاجیکها در اکثر ولایات زندگی میکنند، اما بیشترین تاجیکها دربدخشان، تخار، کاپیسا، بلخ، پروان، کابل، بغلان، پنجشیر، و هرات سکونت دارند. گفته میشود، در بدخشان تاجیکها (غلچه‌ها/غرچه ها) در قراء مرتفع‌تر پشت کوه در شهر بزرگ، رستاق، چاه آب، یفتل، راغ و… بسر میبرند. منطقه ارگو بین کشم و فیض آباد و قرای پر جمعیت…
