اقتباس از شمارهٔ اول مجلهٔ لمر – جدی سال ۱۴۰۰ هجری شمسی/جنوری سال ۲۰۲۱م
تصویر و یادی از محمود طرزی بنیانگذار ژورنالیزم نوین و خانمش رسمیه طرزی مؤسس و مدیر مسئول اولین نشریهٔ نسوان در افغانستان.
عظمت انسان های بزرگ در لحظات سقوط ثابت می شود!
محمود طرزی، شخصیت سترگ ملی و فرهنگی، نویسنده، ژورنالیست، سیاستدان و وزیر خارجهٔ دوره امانیه از پیشگامان نهضت تجددخواهی اوایل قرن بیستم در افغانستان بود.
اندیشهٔ طرزی این بود که: “آسیا باید از آسیائیان باشد” در واقع طرزی نه تنها افغانستان را برای افغان ها، بلکه آسیا را برای آسیایی ها می خواست و در پی تحقق این اندیشه بود. واضح است که استعمار میداند که اشخاصی با چنین طرز تفکر را چطور و به واسطهٔ کیها نابود سازد.
استعمار انگلیس پس از شکست مفتضحانهٔ نظامی اش در جنگ افغان – انگلیس دست به دامن دسیسه و فتنه انگیزی برد.
انگلیسها با تشخیص عوامل اساسی بقای دولت امانی به تخریب یکایک این ستون های استوار بدست جاهلترین افراد پرداخت. استعمار تشخیص داده بود که با تخریب محمود طرزی و خانواده اش می تواند سقوط دولت امانی را حتمی سازد. در اواخر دورهٔ پربار عمران و ترقی دورهٔ امانی، عناصر ارتجاعی که چون آلهٔ در دست استعماریون بودند، درخواست چند فقره یی به شاه امان الله سپردند که یکی از فقره هایش اخراج محمود طرزی و خانواده اش از افغانستان بود. استعمار میدانست که با تخریب محمود طرزی این رکن رکین نهضت امانی و خانواده اش که طلیعه دار نهضت ترقی بود، میتواند به هدف شوم اش نایل گردد.
محمود طرزی، آن شخصیت پرصلابت، در سال ۹۲۹۱ عیسوی، هنگام سقوط دولت امانیه بدست ایادی انگلیس از کابل رهسپار قندهار و از آنجا روانه هرات شد. بعد از اخذ ویزا داخل خاک ایران شد و چندی بعد به ترکیه رفت. زمانیکه ایرانیان علت آمدنش را به ایران پرسیدند، خلاف انتظار آنها، محمود طرزی لب به شکوه از بیخردان هموطنش نگشود و در پاسخ به این شعر حافظ شیرازی بسنده کرد:
ما بدین در نه پی حشمت و جاه آمده ایم
از بدِ حـادثــه اینـجــا به پنـاه آمـــده ایـم
