آیا درد سینه ها دلالت به تومور یا سرطان میکند؟
ثدیه ها (پستان یا سینه) از جمله اعضای جنسیتی تالی نزد دختران بعد از سن بلوغ محسوب میشود، که در حقیقت کتلات لیفی و شحمی (چربی) است که دارای لوبیول ها (فص ها) وغدوات کوچک است که شیر را تولید مینمایند. زمانیکه طفل پستان مادر را میمکد شیر تولید شده توسط قنات ها یا کانال های کوچک به سمت نوک سینه آمده تا طفل از آن تغذیه نماید.
سرطان ثدیه یکی از شایعترین سرطان ها نزد زنان است. در ایالات متحدهٔ امریکا بطور اوسط از هر ۸ زن، یک زن به سرطان سینه مبتلا میگردد. سرطان ثدیه نادراً نزد مردها نیز واقع میشود.
شیوع سرطان ثدیه بعد از سن ۵۰ سالگی بیشتر گزارش شده اما زنان جوان نیز ازآن مصئون نیستند. بنا براین لازم است تا خانم ها بعد از سن ۲۵ ساله گی با طرز معاینهٔ خودی ثدیه ها آشنا باشند.
اغلب افراد درد اعضا بدن خود را بعضاً به مشکل جدی ربط می دهند که منجر به فشار روحی یا سترس نزد آنها میگردد. بعضاً زنان با احساس درد و حساس شدن ثدیه ها گمان می کنند که به سرطان ثدیه مبتلا شده اند، در حالیکه عوامل متعدد سبب بروز درد وناراحتی ثدیه ها میگردد، طور مثال:
تغییرات هورمونی ناشی ازعادت ماهوار
عوارض جانبی دوا ها مخصوصاً دواهای ضد حاملگی
سیست یا کیست ثدیه
بزرگ بودن حجم ثدیه ها که ممکن همراه با درد ناحیهٔ گردن، شانه ها و کمر باشد
سترس یا فشار روحی و پریشانی
سرطان چیست؟
سرطان عبارت از رشد سریع و غیر قابل کنترول حجرات است که میتواند در اعضای مختلف باعث بوجود آمدن کتله یا تومور شود.
نوع تومور ها:
۱. تومور های خبیث (Malignant Tumors)
۲.تومورهای سلیم (Non-Malignant) یا (Benigne Tumors)
دانستن تفاوت اصلی این دو نوع تومور بسیار مهم بوده بدین معنی که روند زیاد شدن حجرات در تومورهای non-malignant در مرحله مشخصی متوقف می شود ولی روند نشوونما در تومورهای malignant به صورت غیرقابل کنترول ادامه داشته تا حدی که در صورت عدم تداوی میتواند اعضای مجاوررا تحت تأثیر قرار داده و باعث ایجاد اختلال درین اعضا گردد. ولی این اتفاق، در تومورهای سلیم یا non-malignant رخ نمیدهد.
عوامل عمدهٔ بوجود آمدن کتلات در سینه ها فیبروآدینوما (Fibroadenoma) و کیست ها (Cyst) است.
اکثر زنان در ثدیه های خود کتلات کوچک دارند. بسیاری ازین کتلات کوچک قبل از عادت ماهوار بزرگتر و برجسته تر میشوند. این حالت سینه ها به نام مرض فایبروکیستیک (Fibrocystic) یاد می شود.
فایبروادینوما (Fibroadenoam):
فایبروادینوما عبارت از رشد بیش از حد لوبول ها ست که این حالت بیشتر درنزد زنان قبل از سن ۳۰ سالگی دیده میشود که این یک حالت مرضی نیست.
چطور میتوان یک فیبروادینوما را تشخیص کرد؟
فیبروادینوما ها به صورت آزادانه در داخل ثدیه حرکت می کنند و می توان با استفاده از معاینات فزیکی، معاینات تصویری مانند مموگرافی، التراسوند یا سونوگرافی و گرفتن نمونه یا بایاپسی تشخیص شود.
تداوی فیبروادنوما:
این کتلات ممکن بطور بنفسیهی یا خود بخودی کوچک شده و از بین بروند. در صورتی که نزد خانم احساس ناراحتی و سترس ایجاد کند میتوان آنها را به کمک عمل جراحی خارج کرد.
کیست Cyst :
کیست ها کتلات لشم هستند که در برخی موارد به حدی بزرگ می شوند که میتوان آنها را به آسانی به چشم مشاهده کرد و ممکن دردناک باشند.
کیست های ثدیه بیشتر نزد خانم های شیرده دیده میشود. برای تداوی کیست های ثدیه بعضاً ادویه تجویز میشود و در بعضی حالات تداوی جراحی صورت میگیرد.
علایم اولیه که ممکن نزد مریضان دیده شود قرار ذیل اند:
بوجود آمدن کتله یا ضخیم شدن ثدیه
بوجود آمدن نادولها (پندیدگی) در نواحی ابطی یا زیر قول
درد مبهم یا درد گنک
کتله یا کتلات جدید که الی عادت ماهوار بعدی از بین نروند
سرخی، تورم (پندیدگی)، خارش پوست و حساسیت در جلد ثدیهٔ مصاب شده
ترشحات شفاف، سرخرنگ، قهوه ای یا زرد از نوک ثدیه٬ که ممکن حاوی خون نیز باشد
تغییر در اندازه یا شکل ثدیه یا ثدیه ها
تفلسات جلدی (پوست شدن جلد یا نوک ثدیه)
کتلات سخت با گوشه های نامنظم که با لمس تشخیص میگردد.
علائم سرطان ثدیه در مراحل پیشرفته
به عقب کشیدگی نوک ثدیه با کش شده گی نوک پستان مصاب شده بطرف داخل
بزرگ شدن ثدیه مصاب شده نسبت به سینهٔ دیگر
فرورفتگی در سطح ثدیه ها
ازدیاد در حجم کتله یا توده
درد در اعضای تناسلی
کاهش وزن بی دلیل
بزرگ شدن عقدات لمفاوی زیر بغل (این عقده ها در حالت نارمل قابل لمس نمی باشند)
تغییر جلد سینه به شکل پوست نارنج (Peau d’orange)
داشتن یک و یا تعداد بیشتر این علائم الزاماً به این معنی نیست که شخص به سرطان ثدیه مبتلا است. مثلاً ترشح از نوک ثدیه میتواند ناشی از انتان یا حادثهٔ مکروبی باشد. اگر هر یک از علائم فوق نزد خانم موجود باشد بهتر است برای اطمینان خاطر نزد داکتر متخصص رشتهٔ مربوطه مراجعه نموده تا موجودیت سرطان رد گردد.
معاینه ثدیه توسط خود شخص یا معاینه خودی سینه ها:
بخاطر باید داشت که اجرای معاینات یک پروسه چالش برانگیز است که حتی دوکتوران جوان نیز بعضاً در انجام آن با مشکل سر می خورند. پس بهتر است هنگام ارزیابی یا معاینه خودی/فردی دقت لازم بخرچ داده شود.
طریقهٔ معاینه یا ارزیابی خودی/فردی ثدیه ها بشکل ذیل صورت گیرد:
با دلک یا نرمی نوک ۳ انگشت وسط دست راست (نوک انگشتان نه) ثدیه چپ و با دست چپ ثدیهٔ راست را معاینه کنید. از نوک ثدیه شروع بطرف هاله (رنگ تاریک) و از آنجا بصورت دایروی بعداً بصورت افقی به ترتیب از بالا به پائین معاینه شود. این معاینه هر ماه ترجیحاً در اخیر عادت ماهوار و در ظرف ۱۵ دقیقه اجرا گردد.
نکات مهم ذیل را باید در نظر داشت: زمان مناسب معاینه:
خانم های الی سن ۵۵ یا قبل از انقطاع طمث (قطع عادت ماهوار):
بعد از ختم عادت ماهوار، هنگام شاور یا حمام این معاینه را انجام دهند. دراین هنگام، اندازهٔ هورمون ها ثابت و ثدیه کمتر حساس می باشد.
خانم ها بعد از سن ۵۵ (بعد از انقطاع طمث یا قطع عادت ماهوار):
یک روز مشخص را در هر ماه برای انجام این معاینه اختصاص دهند.
معاینه خودی
طرز معاینه ثدیه توسط خود شخص:
۱. هر دو دست بالای مفصل حوصله:
در حالی که خانم مقابل آئینه ایستاده است ودستان خود را بالای مفصل حوصله گذاشته شده باشد، شکل ظاهری هر دو ثدیه مشاهده و بررسی شود. مهم است که شکل، اندازه و فاصله بین ثدیه ها به دقت نگاه و بررسی گردد. در صورتیکه هر تغییری در رنگ پوست و یا نسج ثدیه مشاهده شود باید یادداشت شود. همچنان نوک ثدیه و هالهٔ اطراف آن به هدف سالم بودن رنگ و شکل آن به دقت مشاهده شود. مهم است که نوک سینه فشار داده شود که آیا مایع از آن خارج میشود یا نه.
۲. دست ها پشت سر:
در حالیکه خانم مقابل آئینه ایستاده است، دست ها را بالا برده و پشت سر خویش قرار دهد. دیده شود که آیا ثدیه ها به سمت بالا حرکت می کنند یا خیر؟ هر گونه تغیرات یادداشت شود. نوک ثدیه و هالهٔ اطراف آن به دقت مشاهده شده تا برآمدگی و یا فرورفتگی در این نواحی بوجود نیآمده باشد. ناحیهٔ ابطی یا زیر بغل (زیر قول) به دقت معاینه شود تا عقدات یا برجستگی های تشله مانند وجود نداشته باشد.
۳. بررسی نوک ثدیه
هر دو دست پائین آورده شود و با انگشت وسطی و اشاره دست راست، به آرامی نوک ثدیه چپ فشار داده شود و نوک ثدیه به طرف پیش کش شود. دقت شود که آیا نوک ثدیه به جای اول خود برمی گردد؟ یا نه؟ آیا مایعی از نوک ثدیه ترشح می شود؟
تغییرات موجود یادداشت شده و ثدیه راست نیز به همین طریق معاینه شود
۴. معاینه در حالت ایستاده
خانم دست چپ خود را بالا برده و با استفاده از انگشتان دست راست بر روی ثدیه چپ فشار کمی وارد نماید. انگشتان خود را از بالا تا پایین ثدیه و همینطور از سمت داخلی ثدیه به سمت زیر بغل حرکت دهد. می تواند از حرکت دایره‌ای شکل استفاده کند. هر گونه تغییری در نسج، رنگ و یا اندازه ثدیه یادداشت گردد.
سپس روی ثدیه راست نیز همین معاینه را انجام شود. بهتر است این معاینه هنگام شاور گرفتن انجام شود، زیرا پوست مرطوب میباشد و مقاومت کمتردر برابر اصطکاک انگشتان موجود خواهد بود.
۵. معاینه در حالت دراز کشیده
خام به روی تخت دراز کشیده و بالشت را زیر سر و شانه های خود قرار دهد. دست چپ پشت سر قرار داده شود. با دست راست، ثدیه و زیر بغل معاینه گردد. (همانطوری که در معاینه ایستاده توضیح داده شد)، هر گونه تغییر در نسج، رنگ و اندازه یادداشت شود. سپس ثدیه دیگرنیز به عین میتود معاینه شود. در صورتیکه یافتن هر نوع بی نظمی به داکتر معالج مراجعه گردد.
